VISIE, ETHIEK EN DEONTOLOGIE

EHIPASSIKO BOEDDHISTISCH CENTRUM ANTWERPEN-MECHELEN VISIE
(Unaniem goedgekeurd op de Algemene Vergadering van Ehipassiko dd. 05/02/2022)

Ehipassiko betekent "kom en kijk”. De Boeddha nodigt iedereen uit om te komen kijken. Zélf te kijken. Met eigen ogen te kijken. Niet door de ogen van anderen. Om te onderzoeken. Om te verifiëren. Om te experimenteren. Vol van empirisch Vrij Onderzoek. Trial & Error. Om het Pad (P. magga) te beoordelen. Om de vrucht, het resultaat (P. phala) ervan te proeven. Vrij van dogma’s. Zonder vooringenomenheid. Dhammavicaya.

De buddhadhamma—de leer van de Boeddha— staat niet voor blind geloof. Noch voor sektarisme. Zijn leer is niet gebouwd op geboden, verboden en regels. Geen obscure, dreigende, eigenzinnige, tirannieke god die verdrijft en bestraft.
De buddhasasana is de leer van een Mens. Van een edele, ontwaakte Mens. Van een Mahapurisa. Het is een leer voor mensen. Voor alle mensen die 'geen zand op de oogleden hebben'.

De Boeddha zegt: Kom en kijk naar de Dhamma—de natuurwet, de kosmische wet. Observeer aandachtig de dingen zoals ze zijn. Wérkelijk zijn. En doe dit gelijkmoedig. Niet zoals je wilt of droomt dat ze zijn. Of juist niet wilt of droomt dat ze zijn. Yatha bhuta.

Voor het aanvaarden van deze rechtstreekse uitnodiging van de Boeddha beroept Ehipassiko zich op de historische traditie van het Theravada. De Vier Edele Waarheden, het Achtvoudige Pad en de Vijf Silas (niet doden, niet stelen, niet liegen, geen onharmonisch seksueel gedrag en het vermijden van geestbedwelmende producten) vormen onze basis. Maar beweren dat de eigen lering en beoefening superieur zijn aan andere stromingen doen we niet. We zijn ervan overtuigd dat elke beoefenaar, van welke gezindheid ook, zijn eigen pad moet gaan. Zelf moet zien, zelf onderzoeken en zelf de waarheid op haar merites toetsen. Zonder schroom, zonder voorwaarden, zonder aannames.

Daarom wensen wij een niet-dogmatische en een niet-sektarische beoefening te volgen. Onafhankelijk, eigenwijs, tegendraads, zonder hoofd boven ons hoofd. Zonder overkoepelende structuren die de kern van de leer niet vertegenwoordigen. Wij ontzeggen elke religieuze en burgerlijke autoriteit; elke fysieke- of rechtspersoon, het recht om zich het monopolie toe te eigenen om, in persoonlijke naam, het boeddhisme te vertegenwoordigen en te verbinden. Wij zijn niet gebonden aan enige sekte, genootschap, politieke partij, organisatie of instelling. Wij wensen ons niet te mengen in enig geschil, wij strijden met niets of niemand. Ons hoofddoel is de Dhamma beleven en te delen met diegenen die daar open voor staan. Slechts op deze manier kunnen wij vrij en vrank ons eigen eiland zijn. Onze eigen lamp op weg naar bevrijding en zelfrealisatie. In de luwte van het Grote Gelijk en met behoud van onze specifieke eigenheid. Maar met een grote genegenheid voor de diepe inzichten van de Boeddha en de Dhamma.

Ehipassiko wil de universaliteit van de Dhamma benadrukken, over alle grenzen heen.

We willen een open spiritueel centrum zijn: open voor andere meningen en dhamma’s, waar mensen met verschillende achtergronden en interesse in de boeddhistische traditie samenkomen om rust, stilte en vrede in zichzelf en in de wereld te cultiveren. Daarom verwelkomen we graag leraren van andere tradities in onze Sangha.

Ehipassiko wil samenwerken met en ondersteuning bieden aan andere verenigingen en personen die zich gelijkaardige doelen stellen. Met mekaar omgaan op een democratische basis, als evenwaardige partners, zonder structuren van boven- en ondergeschiktheid. Met respect voor ieders authenticiteit. Mogelijke vormen van samenwerking zijn o.m. het bevorderen van de kennis en de studie van de boeddhistische leer, geïnspireerd door historische en wetenschappelijke bronnen, de eigentijdse cultuur en praktijkbeoefening.

Verder wenst Ehipassiko bij te dragen aan de dialoog tussen alle filosofische en religieuze levensbeschouwingen, alsook aan het maatschappelijke engagement van de boeddhistische gemeenschap. Dit alles in liefdevolle vriendelijkheid, met mededogen, medevreugde en in gelijkmoedigheid.

Er zijn een aantal kapstokken (aandachtspunten) waar we onze beoefening aan ophangen. Deze kapstokken zijn bedoeld als morele richtingaanwijzers voor onze beoefening en ons leven. Beschouw deze aandachtspunten als het touw van een bergbeklimmer. Als alles goed gaat hebben we het touw niet nodig en merken we zelfs niet dat het er hangt. Maar als we in moeilijkheden komen, hebben we een aanknopingspunt waar we ons aan kunnen optrekken.

Deze aandachtspunten zijn:

1. Openheid

Veel leed wordt veroorzaakt door onverdraagzaamheid. Daar zijn we ons erg bewust van. Daarom weigeren we resoluut om van een leerstelling, theorie of ideologie—het boeddhisme inbegrepen—een afgod te maken of ons er krampachtig aan vast te klampen. Het boeddhistische onderricht is een hulpmiddel (P. upaya) om ons inzicht te verdiepen in de ware aard van de dingen en om begrip en mededogen te ontwikkelen. Het is niet iets om voor te vechten, te doden of te sterven.

2. Niet gehecht zijn aan opvattingen

We zijn ons bewust van het leed dat veroorzaakt wordt door gehechtheid aan opvattingen en verkeerde waarnemingen. Daarom willen we vermijden ons vast te klampen aan onze opvattingen van dit moment. Door de gehechtheid aan onze opvattingen van dit moment te laten varen, kunnen we ons openstellen voor de inzichten en ervaringen van anderen. We zijn ons ervan bewust dat de kennis die we nu bezitten geen onveranderlijke, absolute waarheid vertegenwoordigt. De waarheid kan slechts in de steeds wijzigende stroom van onze ervaringen gevonden worden. Hun ontstaan en vergaan. Daarom nemen we ons voor om deze levensstroom in onszelf en in de wereld voortdurend te observeren. Inzicht als een levenslang leerproces.

3. Vrijheid van denken

We zijn ons bewust van het leed dat veroorzaakt wordt wanneer we onze persoonlijke opvattingen aan anderen opdringen. Daarom nemen we ons uitdrukkelijk voor om niemand—zelfs onze eigen kinderen niet—te dwingen onze opvattingen aan te nemen: niet door gebruik te maken van gezag, dreigementen, geld, propaganda, indoctrinatie, of welk middel ook. We eerbiedigen nadrukkelijk het recht van anderen om anders te zijn dan wij. Evenals hun recht zelf te beslissen wat ze willen geloven en hoe ze willen leven. Door middel van liefdevolle dialoog zullen we trachten anderen te helpen om fanatisme en bekrompenheid op te geven.

4. Besef van het lijden

We zijn ons bewust dat een diep inzicht in de aard van het lijden ons kan helpen mededogen te ontwikkelen en een weg uit het lijden te vinden. Daarom zijn we vastbesloten het leed niet uit de weg te gaan of er onze ogen voor te sluiten. We nemen ons expliciet voor manieren te vinden om samen te zijn met hen die lijden, opdat we de situatie waarin zij zich bevinden ten diepste kunnen leren begrijpen en hen kunnen helpen hun leed te transformeren tot mededogen, vrede en vreugde.

5. Eenvoudig en gezond leven

We zijn ons bewust dat werkelijk geluk geworteld is in vrede, standvastigheid, vrijheid en mededogen, en niet in weelde of roem. Daarom nemen we ons ondubbelzinnig voor om roem, weelde of zinnelijk genot niet tot doel van ons leven te maken, en geen rijkdom te vergaren terwijl miljoenen mensen sterven van de honger. We nemen ons nadrukkelijk voor eenvoudig te leven, en onze tijd, energie en materiële middelen te delen met hen die gebrek lijden. We trachten bewust stil te staan bij wat we consumeren en ons lichaam en onze geest niet te bezoedelen door verkeerde of overmatige consumptie.

6. Omgaan met boosheid

We zijn ons bewust dat boosheid elke communicatie blokkeert en lijden veroorzaakt. Daarom zijn we vastbesloten boosheid nooit ons hart te laten overwoekeren en de zaden van boosheid, die diep in ons bewustzijn verscholen liggen, te herkennen en te transformeren. We nemen ons voor te zwijgen en niet te handelen als boosheid zich aandient. In plaats daarvan zullen we onze aandacht op onze ademhaling of voetstappen richten, om zo het futiele karakter van boosheid te leren onderkennen en de diepere oorzaken ervan te leren begrijpen. We nemen ons nadrukkelijk voor om met de ogen van ons hart te kijken naar hen die we als de oorzaak van onze boosheid beschouwen.

7. Hier en nu gelukkig zijn

We zijn ons bewust dat het leven slechts geleefd kan worden in het nu, en dat het mogelijk is in het hier-en-nu gelukkig te zijn. Daarom nemen we ons ten stelligste voor te leren ieder moment van ons dagelijks bestaan ten volle te (be)leven. We nemen ons voor om ons niet te verliezen in wat er om ons heen gebeurt. Om ons niet te laten meeslepen door spijt over het verleden, door zorgen voor de toekomst. En om ons evenmin te laten verblinden door elke hunkering, boosheid en jaloezie waar we op dit moment mee te maken hebben. Door bewust adem te halen kunnen we onze geest terugbrengen in dit moment.

We nemen ons uitdrukkelijk voor ons de kunst van het vestigen van aandacht eigen te maken. Zo ondersteunen we het proces van transformatie en genezing in ons bewustzijn.

8. De gemeenschap (Sangha) en communicatie

We zijn ons bewust dat gebrek aan communicatie altijd scheiding en leed met zich meebrengt. Daarom nemen we ons voor ons vermogen tot liefdevol luisteren en spreken te ontwikkelen. We zullen diepgaand leren luisteren, zonder te oordelen of in discussie te gaan. We zullen ons ervan weerhouden woorden te spreken die tweedracht kunnen veroorzaken of de gemeenschap uit elkaar doen vallen. We zullen alles doen wat in ons vermogen ligt om de communicatie steeds open te houden, verzoening tot stand te brengen, en alle conflicten tot een oplossing te brengen, hoe klein ze ook zijn.

9. Waarachtig en liefdevol spreken

We zijn ons bewust dat woorden leed of geluk teweeg kunnen brengen. Daarom nemen we ons uitdrukkelijk voor om waarachtig en opbouwend te leren spreken. Om alleen woorden te kiezen die bijdragen tot hoop en vertrouwen. We zijn vastbesloten geen onwaarheden te zeggen uit eigenbelang of om indruk te maken. Geen woorden te spreken die verdeeldheid of haat teweeg kunnen brengen. Geen geruchten te verspreiden, noch dingen te bekritiseren of veroordelen waarvan we niet zeker zijn. Anderzijds nemen we ons nadrukkelijk voor om onze stem te verheffen tegen onrecht, ook al kunnen we hiermee onze eigen veiligheid op het spel zetten.

10. De Sangha beschermen

We zijn ons bewust dat de essentie en het doel van een Sangha (boeddhistische gemeenschap) gelegen zijn in het ontwikkelen van begrip en mededogen. Daarom zijn we vastbesloten de boeddhistische gemeenschap niet te gebruiken voor persoonlijk gewin of te veranderen in een politiek instrument. Als spirituele gemeenschap nemen we echter nadrukkelijk stelling tegen elke onderdrukking en onrecht en streven ernaar dit soort misstanden uit de weg te ruimen, zonder hierbij partij te kiezen.

11. Het juiste levensonderhoud

We nemen ons ten stelligste voor geen beroep uit te oefenen dat schadelijk is voor mens en natuur. We zullen ons best doen om in ons levensonderhoud te voorzien op een manier die ons helpt ons ideaal van begrip en mededogen te verwerkelijken. We zijn ons bewust van de economische, politieke en sociale toestand in de wereld en zullen ons als consumenten en burgers steeds verantwoordelijk gedragen: we zullen niet investeren in ondernemingen die anderen van hun levenskansen beroven.

12. Eerbied voor het leven

We zijn ons bewust dat oorlog en strijd veel leed veroorzaken. Daarom zijn we vastbesloten in ons dagelijks leven geweldloosheid, begrip en mededogen te ontwikkelen; ons in te zetten voor conflictbemiddeling en verzoening in families, gemeenschappen, volkeren en de wereld. We zijn vastbesloten niet te doden en niet toe te laten dat anderen doden. We zullen ons met onze Sangha wijden aan het verkrijgen van een steeds dieper inzicht in de mogelijkheden die er zijn om het leven te beschermen en oorlog te voorkomen.

13. Vrijgevigheid

We zijn ons bewust van het leed dat veroorzaakt wordt door uitbuiting, sociaal onrecht, diefstal en onderdrukking. Daarom nemen we ons ten stelligste voor zorgzaamheid te ontwikkelen en te leren hoe we ons kunnen inzetten voor het welzijn van mensen, dieren en planten. We zullen leren vrijgevig te zijn door onze tijd, energie en materiële middelen te delen met hen die gebrek lijden. We nemen ons uitdrukkelijk voor om niet te stelen en ons niets toe te eigenen wat eigenlijk een ander toebehoort. We zullen het eigendom van anderen respecteren, maar trachten te voorkomen dat anderen munt slaan uit het lijden van mensen of andere levende wezens.

14. Onthouding van seksueel wangedrag

We zijn ons bewust dat we onze gevoelens van eenzaamheid niet kunnen oplossen door te hunkeren naar seksuele relaties. Integendeel: zulke hunkering leidt slechts tot meer lijden, frustratie en isolement.

Daarom nemen we ons uitdrukkelijk voor om geen seksuele relatie aan te gaan zonder wederzijds begrip, zonder liefde, en zonder een duurzame verbintenis. We moeten ons bewust zijn dat onze seksuele relaties in de toekomst leed kunnen veroorzaken. Evenzeer als we bewust moeten zijn dat we omwille van ons eigen geluk en dat van anderen de rechten en verbintenissen van onszelf en anderen moeten respecteren. We zullen alles doen wat in ons vermogen ligt om kinderen te beschermen tegen alle mogelijke vormen van misbruik. We moeten ons ten volle bewust zijn van de verantwoordelijkheid die we op ons nemen als we nieuw leven verwekken.

15. Leraarschap

Een leraar (hij/zij/hen) of spiritueel begeleider (hij/zij/hen) van Ehipassiko moet zich uitdrukkelijk en expliciet bewust zijn van de verantwoordelijkheid die de leraar op zich neemt wanneer die mensen begeleidt op het pad.
De leraar beseft nadrukkelijk dat het onderricht slechts een weg aanwijst of een deur opent. Maar dat men niemand forceert of verplicht die weg te gaan of die deur binnen te stappen.

Een spiritueel begeleider is geen therapeut, tenzij daar de vereiste opleiding voor genoten is. Wanneer beroep gedaan wordt op competenties die de deskundigheid van de leraar of spiritueel begeleider te boven gaan, zullen de studenten doorverwezen worden naar een deskundige (op het vlak van bijv. geestelijke gezondheidszorg, geneeskunde, jurisprudentie...).

Binnen het leraarschap of spirituele begeleiding moet expliciet begrepen worden dat deze rol onvermijdelijk een meester/leerling-verhouding uitdrukt. Hij/zij/hen moet zich steeds bewust zijn van deze machtsrelatie. In zulke context kunnen er zich vormen van grensoverschrijdend gedrag en misbruik voordoen. Machtsmisbruik (zelfs subtiel) kan steeds om de hoek loeren. Dit vergt permanente alertheid. Men is zich bewust van overdracht en tegenoverdracht.

Een leraar of spiritueel begeleider van Ehipassiko mag zijn/haar/hun macht en/of positie nooit misbruiken en dient er zich terdege bewust van te zijn dat de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het handhaven van passende en duidelijke grenzen tussen de leraar/spirituele begeleider en de leerling altijd bij de leraar/spirituele begeleider ligt. Aangezien elke seksueel getinte relatie tussen een leraar of spirituele begeleider het adequate verloop van de specifieke onderricht-relatie in gevaar brengt dient het onderricht dan ook onmiddellijk preventief opgeschort te worden.

Op het vlak van grensoverschrijdend gedrag en/of misbruik handhaaft Ehipassiko een absolute nultolerantie (zie hiervoor onze ethische gedragscode). 

ETHISCHE GEDRAGSCODE

ALGEMEEN KADER
 
Deze ethische gedragscode werd unaniem goedgekeurd op de AV van Ehipassiko dd. 05 februari 2022. Deze code omschrijft de interne verhoudingen en afspraken binnen onze sangha. Ze legt de basisnormen en -procedure vast om alle beoefenaars op elk moment een duidelijk kader en veilige plaats te waarborgen. Ze is in overeenstemming met de kernwaarden van de Dhamma.
 
Deze gedragscode vormt de leidraad en is richtinggevend voor het gedrag en handelen binnen Ehipassiko met als doel een omgeving te creëren die vrij is van grensoverschrijdend gedrag en misbruik, discriminatie en middelenmisbruik.
 
Deze gedragscode vormt de neerslag van studie en overleg binnen onze sangha. We zijn er ons van bewust dat in een spirituele relatie van boven-/ondergeschiktheid (meester/leerling) de problematiek van grensoverschrijdend gedrag en de maatschappelijke beoordeling ervan de strafrechtelijke dimensie van misbruik kan overstijgen. Dit maakt dat in elke spirituele relatie steeds de grootste omzichtigheid aan de dag dient gelegd te worden. Wij verplichten ons ertoe om in de sangha alle ongewenste omgangsvormen en grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar te maken in een open sfeer.
 
Daardoor is deze ethische gedragscode geen statisch instrument. De code zal systematisch, met voortschrijdend inzicht, door Ehipassiko verder uitgewerkt, verfijnd en aangepast worden. De interne Ethische Commissie zal hiervoor zorg dragen.
 
Deze gedragscode omvat alle elementen van seksueel misbruik en seksueel grensoverschrijdend gedrag van fysiek geweld en van psychologisch, sociaal, financieel, institutioneel en spiritueel misbruik.
 
BASISPROCEDURE

Ehipassiko veroordeelt ten strengste elk seksueel misbruik en elk seksueel grensoverschrijdend gedrag. Op het vlak van grensoverschrijdend gedrag en/of misbruik handhaaft Ehipassiko een absolute nultolerantie.
 
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik zal door Ehipassiko steeds klacht worden neergelegd bij de bevoegde juridische autoriteiten. Ondanks alle preventieve maatregelen kunnen zich echter in de dagelijkse sangha-interacties onenigheden, conflicten, misverstanden en/of onethisch gedrag voordoen. Soms zijn de ethische grenzen in kwestie niet duidelijk of helder.

In dat kader zijn we intern en extern op zoek naar een vertrouwenspersoon.